نتیجه تلاش دانش*آموزان در طول یک سال تحصیلی در روزهای پایانی سال در قالب کارنامه به دست دانش*آموزان داده می*شود و اینکه مادر و پدرها با کارنامه فرزندانشان چگونه برخورد می*کنند نکته بسیار مهمی است.

برخی از مادر و پدرها به*دلیل مطلع*نبودن از توانایی*ها و روحیات فرزندان خود توقعاتی بیش از حد از آنها دارند و حتی بسیاری از آرزوهایی را که خود به آنها دست نیافته*اند، از فرزندانشان مطالبه می*کنند و برای برآورده*کردن آنها فرزندان را تحت فشار قرار می*دهند. در چنین فضایی بین تلاش*ها و نتایج به*دست*آمده توسط فرزندان و انتظارات خانواده اختلاف شدیدی به وجود می*آید که حاصل آن چیزی جز تنش و اختلالات روحی و روانی در فرزندان و خانواده*ها نخواهدبود. هنگامی که مادر و پدرها در مواجهه با این مشکل عاجز می*مانند و در حل این مشکل موفق نمی*شوند به روش*های دیگری روی می*آورند که سلامت روحی و روانی و در برخی موارد سلامت جسمی خود را به خطر می*اندازند.بنابراین خانواده*ها برای حفظ سلامت روحی و روانی فرزندانشان باید نسبت به شناخت کامل توانایی*ها و استعداد*های فرزندان* خود اقدام کنند و از تحمیل آرزوها و امیال دست*نیافتنی خود به فرزندانشان به جد خودداری کنند و آنچه را که فرزندانشان در کارنامه*ها به*دست می*آورند بپذیرند تا مشکلی برای ایشان پیش نیاید و از طرفی برای حل آن به*طور صحیح چاره*اندیشی کنند. در این مطلب به برخی روش*های برخورد با کارنامه فرزندان اشاره می*شود.

نکته یک : چه وضعیت درسی فرزندتان خوب باشد و چه بد، کاری نکنید که در زمان انتظار برای کارنامه، حساسیت*ها و احساسات شما بیش از او باشد.

اگر فرزندتان احتمالاً امتحانات را به*خوبی پشت*سر نگذاشته است، دیگر تب*و*تاب شما فایده*ای ندارد و لذا خط و نشان کشیدن و قول و قرارهای تهدیدآمیز برای روز دریافت کارنامه، مشکلی را حل نمی*کند. اگر هم فرزندی درسخوان دارید و وضعیت امتحانات او رضایت*بخش است، بگذارید او از موفقیتی که کسب کرده است، لذت بیشتری ببرد و به جای ابراز احساسات بیش*از*حد، انگیزه*های درونی*اش را تقویت کنید.

نکته 2 : بپذیرید و به فرزندتان هم بگویید که درس خواندن، امتحانات، کارنامه و چیزهایی از*این دست جزو فعالیت و وظایف او است و باید مسئولیت*های این امور را برعهده بگیرد؛

این بدان معناست که شما اعلام کنید و با رفتارهایتان نشان دهید که هر کس زندگی خود را دارد و باید در امور گوناگون زندگی خود جدی باشد. گاهی والدین به*گونه*ای رفتار می*کنند که انگار همه چیز زندگی و حتی سرنوشت*شان با درس خواندن و موفقیت تحصیلی فرزندشان گره خورده است و با این تفکر به حساسیت موضوع امتحان و کارنامه می*افزایند؛ این نکته به معنای بی*تفاوتی نیست، بلکه تأکیدی بر رفتار متعادل است.

نکته 3: اگر احتمال می*دهید که فرزندتان نتایج مورد انتظار را کسب نکرده است، خود را برای برخورد منطقی با موضوع آماده*سازید.

والدینی هستند که به*دلیل عدم*آمادگی لازم برای مواجه شدن با شرایط کارنامه، رفتارهای بسیار نا*معقول و نا*موجهی از خود بروز می*دهند که گاه حتی به آسیب*های جدی برای دانش*آموز یا پدر و مادر، منجر می*شود.

نکته 4 : اگر به چند نکته پیشین توجه داشته باشید، قبول خواهید کرد که ضرورتی ندارد همه چیز را به نتایج کارنامه موکول کنید.

برنامه*های تفریحی یا سفرهای تابستانی را به نتایج کارنامه موکول کردن، نشانه بی*ثباتی برنامه*های شماست. رفتارهای تشویقی یا تنبیهی شما باید متمرکز بر فرزندتان- و نه همه اعضای خانواده- و متناسب با شرایط باشد. حتی اگر فرزندتان نتایجی عالی و درخشان کسب کند، نباید احساساتی شوید و وعده امتیازهای غیرمعمول بدهید. اگر هم نتایج فرزندتان ضعیف است، نباید همه*چیز را به خاطر کارنامه خراب کنید.

نکته 5 : اگر نتایج کارنامه فرزندتان رضایت*بخش نیست، او را در حضور جمع به باد سرزنش و انتقاد نگیرید و حتی توصیه می*شود که انتقادها را از روز گرفتن کارنامه شروع نکنید.

اول با*دقت و حوصله، نتایج کارنامه را ارزیابی و تحلیل کنید و سپس تصمیم*ها و اقدامات لازم را به*اجرا درآورید.

نکته 6 : سعی کنید در همان روز اعلام شده برای دریافت کارنامه، همراه فرزندتان به مدرسه بروید؛ این موضوع به*خصوص در دوره*های راهنمایی و متوسطه اهمیت بیشتری دارد.

معمولاً در مدارس راهنمایی و متوسطه، کارنامه*ها طی مراسمی توزیع و توصیه*ها و راهنمایی*هایی از طرف مسئولین مربوطه ارائه می*شود. علاوه بر این، وقت*شناسی شما و حضور به*موقع برای گرفتن کارنامه، نشان*دهنده توجه شما به مسائل فرزندتان است.

نکته 7 : تصمیم بگیرید در نخستین فرصت بعد از گرفتن کارنامه، با حوصله و دقت، نتایج را ارزیابی و تحلیل کنید.

درصورت امکان از مشورت افراد متخصص و صاحب*نظر نیز استفاده کنید. هم در کارنامه دانش*آموزان قوی و هم در کارنامه دانش*آموزان ضعیف، به*طور معمول ناگفته*های زیادی وجود دارد. برای مثال در کلاس*های اول و دوم ابتدایی، به محض آنکه والدین نمرات 20 را در کارنامه فرزندشان می*بینند، ضمن ابراز رضایت از این نتایج، همه چیز را تمام شده تلقی می*کنند، درصورتی که نمره 20 هیچ*گاه بیانگر یادگیری کامل نیست؛ گاهی لازم است والدین با درنظر*گرفتن شرایط مدرسه، معلم و فرزندشان، همین نمرات را مورد بازبینی مجدد قرار دهند تا از ضعف*های نهفته احتمالی مطلع شوند. در دوره*های راهنمایی و متوسطه هم، پسرفت و پیشرفت نمرات باید بادقت تحلیل شود.

نکته 8: بعد از ارزیابی*ها و تحلیل*های خودتان، بدون هیچ نوع تصمیم*گیری یا وارد ساختن اتهامی به فرزندتان، یک*بار هم با خود او کارنامه را مرور و بررسی کنید.

در یک فضای راحت و منطقی، بچه*ها گفته*های زیادی خواهند داشت. یادآوری می*کنیم که این امر، هم برای دانش*آموزان قوی و هم برای دانش*آموزان ضعیف پیشنهاد می*شود.

نکته 9: ماحصل بررسی*های انجام شده می*تواند به تصمیم*های آموزشی مؤثرتری منجر شود. هر نوع برنامه*ریزی درسی برای ایام بعد از امتحانات، باید با توافق صورت گیرد.

در ایران، بسیاری از اقدامات آموزشی والدین برای فرزندانشان، بدون تحلیل*های کارشناسی لازم صورت می*گیرد و اکثر تصمیم*ها براساس کارهایی که دیگران انجام می*دهند، توصیه*های غیرکارشناسانه اطرافیان، تبلیغات، از سر*رفع مسئولیت و موارد مشابه اتخاذ می*شود.

نکته10: هر کارنامه به ظاهر پیامدهای مثبت یا منفی دارد، اما در واقع آنچه باعث بروز پیامدهایی می*شود، خود کارنامه نیست بلکه حاصل نگرش ما به موضوع است.

2 دانش*آموز را تصور کنید که نتایج خوبی کسب کرده*اند؛ والدین یکی به*همین حد اکتفا می*کنند، ولی والدین دیگری با کمک فرزندشان به تحلیل ضعف*های احتمالی برای تسهیل پیشرفت تحصیلی آینده می*پردازند. یا 2دانش*آموز را که نتایجی ضعیف کسب کرده*اند درنظربگیرید؛ والدین یکی، از این موضوع به*عنوان سرکوفت و سرزنش فرزندش*استفاده می*کنند و پدر و مادر دیگری، با کمک خود دانش*آموز ضمن توجه به نکات مثبت، سعی می*کنند که به تحلیل و ترمیم ضعف*ها بپردازند.

نکته 11: اگر فرزندی دارید که به*طور متناوب تجربه دریافت نتایج بد از امتحانات را برای خود و شما رقم می*زند، بد نیست در کنار تحلیل*ها، مشاوره*ها و تصمیم*هایی که لازم است اتخاذ کنید، بازی*هایی را نیز با او ترتیب دهید که در تخیل او، تجربه شیرینی از دریافت نتایج ایجاد شود.

به*عنوان مثال پیش از فرارسیدن روز کارنامه، از او بخواهید کارنامه*ای صوری برای خود درست کند، سپس همراه او به مدرسه خیالی که در گوشه*ای از خانه است، بروید، کارنامه را دریافت کنید و درست در همین موقع چیزهایی را که می*خواسته*اید روزی به او بگویید، با فرزند خیالی خود در این بازی، در میان بگذارید. به*طور کلی نباید از آثار معجزه*آسای بازی در افکار کودکان و نوجوانان در هر یک از موضوعات تربیتی غافل شد.